Programma 1 Bestuur, inwoners en geld

Wij verwachten dat in dit eerste jaar nog niet het hele beschikbare budget voor de nieuwe subsidieregeling gebiedsparticipatie benut zal worden. Veel dorps- en wijkraden zullen eerst hun eigen reserves aanspreken. Wij houden rekening met een voordeel van € 100.000.
Het resterende deel bestaat uit verschillende kleine posten.

Het verschil bestaat uit twee aspecten te weten:
Rijbewijzen: minder opbrengsten. Door corona zijn er minder (nieuwe) rijbewijzen aangevraagd. Incidenteel nadeel van € 100.000
Verkiezingen: we hebben, vanuit het gemeentefonds, in tranches vergoedingen ontvangen van het rijk voor corona-gerelateerde uitgaven. Per saldo ontstaat er nu een voordeel van € 300.000

Het saldo van deze afwijking bestaat uit de volgende grootste posten:
Vastgoed voordelen:  

• € 117.000. De eindafrekening van onderhoud op de gebouwen van Accres levert een eenmalig voordeel op voor ons vastgoed van € 117k. Dit voordeel heeft te maken met de MJOP eindafrekening van de vorige dienstverleningsovereenkomst (DVO) periode 2017-2020. Voor de nieuwe DVO is er een structurele aanvulling van het MJOP noodzakelijk.  
• € 1,5 miljoen. Extra verkopen vastgoed. De verkoop gaat voorspoediger dan begroot.
• Daarnaast verwachten we op de exploitatie van het Zwitsalterrein een voordeel van € 160.000 als gevolg van meer verhuur van panden en lagere onderhoudskosten. Dit voordeel zal samen met het saldo gebiedsontwikkeling Zwitsal op programma 9 naar verwachting leiden tot een lagere onttrekking van de bestemmingsreserve Zwitsal.

Vastgoed nadelen:

•  € 800.000 afwaardering gebouwen ivm een lagere taxatiewaarde ten opzichte van de boekwaarde (van een voormalige onderwijslocatie);
• € 455.000 extra onderhoudskosten voor de gebouwen uit de verkoopportefeuille. Dit betref voor een deel extra onderhoud op strategische aangehouden locaties.

Geen afwijking

We verwachten op dit moment een lagere OZB-opbrengst van € 220.000. De voornaamste reden hiervan is dat de werkelijke waarde ontwikkeling iets lager uitvalt dan waar in de begroting rekening is mee gehouden.

Het nadeel op de OZB- niet woningen bedraagt ca. € 400.000. Vanwege corona is de leegstand toegenomen. Daarnaast zien we ook bij de niet-woningen een lagere waarde ontwikkeling dan voorzien in de begroting.

Voor de precariobelasting op de terrassen is vanwege corona het verlaagde tarief van 70% van toepassing. Dit leidt tot een lagere opbrengst van € 240.000.

De algemene uitkering gemeentefonds is de belangrijkste inkomstenbron van de gemeente en is vrij aanwendbaar, behalve vergoedingen die wij als centrumgemeente ontvangen. De dynamiek in het gemeentefonds is na 2019 sterk toegenomen. Dat wordt onder meer veroorzaakt door de gevolgen van corona en door incidentele compensatie voor de tekorten die gemeenten in het sociaal domein ervaren. Voor 2021 verwachten wij een voordeel op de algemene uitkering van afgerond € 8,3 miljoen.
In dit voordeel hebben wij rekening gehouden met de gevolgen van de meicirculaire 2021, waarover wij de raad in onze brief van 18 juni jl. (nr. 031853) hebben geïnformeerd. Een aantal mutaties uit de circulaire zijn verwerkt in begrotingswijziging 2021-08 die wij separaat aan de raad zullen voorleggen.
Het voordeel van € 8.300.000 kent de volgende achtergronden:

1. effect eenmalig schrappen opschalingskorting gemeentefonds 2020 en 2021 (€ 1,600.000)
2. incidentele compensatie tekorten als gevolg van de jeugdzorg   (€ 4.400.000)
3. nabetalingen uitkeringsjaren 2018, 2019 en 2020 (€ 600.000)
4. hogere afrekening BTW compensatiefonds 2020 (€ 900.000)
5. verwachte hogere afrekening BTW compensatiefonds 2021 (€ 500.000)
6. overige zoals lagere inkomstenmaatstaf OZB (€ 300.000)

De raad heeft in zijn vergadering van 22 april jl. ingestemd met het instellen van een reserve corona en de wijze waarop we de compensatie van het Rijk bestemmen. Uitgangspunt in bovenstaande toelichting is dat eventuele extra compensatie die we dit jaar ontvangen voor coronakosten of derving van inkomsten verwerkt wordt in een begrotingswijziging. Op rekeningbasis leidt dit onderdeel dan niet tot een verschil op de algemene uitkering.

In de MPB 2020-2023 is een financiële buffer opgenomen van € 1,3 miljoen in 2021 oplopend tot € 6,3 miljoen vanaf 2023, die aangewend kan worden als bepaalde bezuinigingen minder opbrengen dan was aangenomen. We zien dat op programma 5 een aantal bezuinigingen niet haalbaar is. Ter dekking hiervan laten we de buffer vrijvallen. Dit geeft een positief effect in de Turap van € 1,3 miljoen.
We voorzien een nadeel doordat we meer extern moeten inhuren voor projectmanagement en -leiding.  Het prijsverschil tussen de mensen die in loondienst zijn en de mensen die we extern inhuren voor projecten komt op dit taakveld tot uitdrukking. En door toename van het aantal projecten, uitval door ziekte en vacatures aan de ene kant en krapte op de arbeidsmarkt aan de andere kant zien we ons genoodzaakt meer mensen tegen hogere tarieven in te huren.  We ramen het nadeel op dit moment op € 800.000.
Verder houden we rekening met een afwijking door de toerekening van de loon- en inhuurkosten naar projecten die ten laste van kredieten of het grondbedrijf komen. Die kosten worden op basis van de tijdbesteding toegerekend en een hogere of lagere tijdinzet heeft een voor- of nadelig effect op het exploitatieresultaat. De tijd die besteed is aan bijvoorbeeld de invoering van de nieuwe organisatie kon niet besteed worden aan projecten en dat heeft een nadelig effect op het resultaat. In de loop van het jaar zal zich dat waarschijnlijk herstellen. Op dit moment kunnen we nog geen betrouwbare prognose geven en melden wij alleen het risico.

Doordat de heropening van Paleis het Loo is uitgesteld naar 2022, ontstaat er dit jaar een voordeel van € 100.000. Wij zullen voorstellen dat budget via de reserve overlopende projecten opnieuw beschikbaar te stellen in 2022.
In de rekening 2020 was rekening gehouden met een nadeel op de opbrengst toeristenbelasting. Inmiddels zijn de aanslagen opgelegd en blijkt dit nadeel zich niet voor te doen. Dit leidt tot een voordeel van € 800.000 in 2021.