Algemeen

Nieuwe vorm
Zoals door u besloten in januari 2021 hebben we de Turap 2021 in een ander format gegoten. Per programmadoel geven wij in een dashboard aan hoe we er voor staan op inhoud, planning, financiën en risico-ontwikkeling. Daar waar we afwijken van het beoogde doel geven we een korte toelichting. Ook als er nieuwe, onvoorziene risico’s zijn ontstaan die onze doelen in de weg kunnen staan informeren wij u daarover in de Turap. De legenda bij dit deel dient u als volgt te lezen:

Met deze nieuwe manier hopen we dat u snel en eenvoudig inzicht krijgt in de tussenstand van onze doelen en prestaties zodat u zich vrij snel kunt richten op die zaken die aandacht nodig hebben.
Naast deze inhoudelijke doelen vindt u per programma de begrootte budgetten en te verwachten afwijkingen op basis van onze huidige inschattingen. De budgetten kennen een indeling op taakveld/beleidsveld per programma. Alleen de prognoses die meer dan € 200.000 afwijken van het budget zijn opgenomen en toegelicht, conform uw beleid zoals vastgesteld in onze financiële verordening. De verbinding tussen doelen, prestaties en financiën is zo duidelijk mogelijk gelegd. Een ‘rood kruis’ bij ‘financiën’ betekent dat het budget de reden is waarom een doelstelling of prestatie niet of in minder mate gehaald wordt. Die relatie wordt gelegd in de tabel met budgetten. Niet alle financiële afwijkingen zijn 1-op-1 te koppelen aan een doelstelling of prestatie. Zo is bijvoorbeeld een afwijking in het gemeentefonds niet aan 1 doel te koppelen, en kan het wel een groot budgettair effect hebben.
Per programma hebben we vervolgens projecten in beeld gebracht waar we u nader over willen informeren. Ook daar hebben we het dashboard gebruikt plus de toelichting daarop vanuit de projectleider. Daarnaast hebben we deze projecten gekoppeld aan een inhoudelijk doel wat u als raad wilt bereiken. Zo komen steeds meer de onderlinge verbanden tot hun recht en hopen we u meer inzicht in het geheel te bieden.
Een volgende stap in onze P&C-ontwikkelingen betreft de opzet en inrichting van een beperkt aantal effectindicatoren. Daarmee willen we trends visualiseren en een verband leggen met uw strategische doelen binnen een programma. Dit is in ontwikkeling. In programma 6 ziet u een eerste voorbeeld daarvan opgenomen in deze Turap. Binnen dit programma brengen we op deze manier focus aan op 1 á 2 effectindicatoren. Graag vernemen wij van u of we hiermee op de goede weg zijn in onze doorontwikkeling van de planning & control.  
Met deze opzet van de Turap maken we samen met u een ontwikkeling door. Het voornemen is om op deze wijze ook de programmaverantwoording over 2021 in de jaarstukken weer te geven. U kunt via een korte vragenlijst gelijk terugkoppeling geven.  

Inhoudelijk
Ondanks corona realiseert de gemeente een groot deel van de prestaties. In deze Turap ziet u per programma de voortgang per inhoudelijk doel. Naast corona zijn er ook andere oorzaken zoals ziekteverzuim, capaciteitsproblemen of gewijzigde stikstofregeling die soms zorgen voor schuivende planningen.
We zien vanuit de dashboards dat de doelen van programma 1 en 2 goed op schema liggen. Een ‘groene vink’ lichten we niet toe, maar heeft vaak wel meer voeten in de aarde.
Bijvoorbeeld op het gebied van openbare orde en veiligheid en crisisbeheersing was het afgelopen jaar door corona een bijzonder jaar. De gemeentelijke organisatie heeft sinds maart 2020 tot medio juni 2021 voortdurend in een crisisstructuur gewerkt om tijdig te acteren als de veiligheidssituatie daarom vroeg. Er is een nieuwe manier van samenwerken op afstand ontstaan, waarbij het gewone werk doorgaat en daarnaast constant de ‘crisisknop’ aanstaat.
De steeds veranderende landelijke coronamaatregelen in de eerste periode van 2021 hebben veel gevraagd van medewerkers en bestuurders. De coronamaatregelen zorgden voor onrust en verwarring onder de bevolking, er is een toenemende mate van polarisatie in de samenleving voelbaar. Aan de ene kant staan mensen die maatregelen zeer serieus oppakken en aan de andere kant zijn er degene die zich verzetten tegen de maatregelen. Dit was bijvoorbeeld terug te zien in de onrust en de vele demonstraties in de stad. Het aantal aangemelde demonstraties steeg aanzienlijk waardoor ook het aantal ordeverstoringen toenam. We zagen straat- en huisfeesten van jongeren die op zoek zijn naar alternatieven van sport en uitgaan om elkaar toch te kunnen ontmoeten.  Maar corona bracht mensen ook dichter bij elkaar waardoor op vrijwillige basis kleinschalige hulpacties en activiteiten werden georganiseerd.
Soms kon erop geanticipeerd worden zoals bij het vieren van de jaarwisseling, soms moesten we reageren, zoals bij de spontane samenkomsten op de Matenrotonde na EK-voetbalwedstrijden. Elk moment moesten we alert en voorbereid zijn, en vaak was er aanleiding tot extra inzet en interventies. Daarmee staan er met recht ‘groene vinkjes’ staan bij de doelstelling ‘Voorkomen en verminderen van de onveiligheid in Apeldoorn veroorzaakt door brand, ramp of crisis’. Het is goed om te realiseren dat ‘groene vinkjes’ betekenen dat er een prestatie is neergezet; er gaat heel veel goed.
Binnen programma 3 lopen we met een paar prestaties uit de planning. De oorzaken liggen veelal buiten onze eigen grenzen zoals verandering van stikstofregels, en/of vertragingen van provinciaal of landelijk beleid (zoals bij vliegveld Teuge). 
Binnen programma 4 gaan we helaas ons doel niet halen voor vermindering van de CO2-uitstoot. Een paar initiatieven zijn vertraagd en we zullen de doelstelling bij moeten stellen hoewel we onze ambities voor langere termijn graag overeind houden.
In programma 5 staat ons onderwijsprogramma er goed voor terwijl de jeugdhulp meer kost dan het budget wat voor beschikbaar is. Focus en aandacht op dit thema blijft dan ook van belang.
Programma 6 laat een financieel voordeel zien, en ook inhoudelijk lopen we redelijk op schema. Een beperkt aantal doelen wordt vertraagd vanwege de effecten van corona. Financieel zien we een voordeel op inkomensregelingen en arbeidsparticipatie vanwege minder aanvragen en daarnaast voldoende compensatie van het Rijk op dit terrein.
Ook binnen programma 7 zien we een aantal vertragingen op doelrealisatie. Vanwege coronamaatregelen hebben we een aantal initiatieven onvoldoende kunnen uitvoeren. Op totaal programmaniveau zien we een incidenteel financieel voordeel omdat de  groei van zorgaanvragen uitblijft, vermoedelijk ook doordat mensen meer thuis moeten blijven vanwege corona.
Voor programma 8 liggen de meeste activiteiten op koers. Slechts in een enkel geval worden planningen vertraagd door de huidige omstandigheden en zullen we niet alle budgetten besteden dit jaar.
Programma 9 bestaat uit veel activiteiten en plannen in het ruimtelijk domein. We constateren dat meerdere plannen vertraging oplopen. Dit komt niet alleen door verandering in de stikstofregels, ook de werkdruk ligt hoog en het ziekteverzuim loopt op. Uitstel van de Omgevingswet geeft wel enige ruimte op een paar onderdelen.
Voor de onderdelen uit de paragraaf bedrijfsvoering moeten we constateren dat een aantal activiteiten vertraging oplopen door de diverse oorzaken die ook voor andere programma’s gelden. Met name op het gebied van security en privacy voorzien we een risico op dit moment.

Financiën
Voor wat betreft het totale financiële beeld verwachten we een positieve afwijking van € 10,3 miljoen ten opzichte van de begroting. € 8,3 miljoen daarvan ontstaat door een incidentele toename van het gemeentefonds waarvan € 1,6 miljoen door het eenmalig schrappen van de opschalingskorting door het Rijk en € 4,4 miljoen als incidentele compensatie tekort jeugdzorg.

Mede door corona is de dynamiek in het gemeentefonds het laatste jaar sterk toegenomen, het is onzeker of hier in de komende maanden nog meer forse wijzigingen in te verwachten zijn. Voor een aantal taakmutaties en geoormerkte vergoedingen in het gemeentefonds bieden we de raad een begrotingswijziging 2021 aan. Daarnaast zijn er een aantal prestaties waarbij de activiteiten lijken te gaan doorschuiven naar 2022. Hierdoor is de afwijking slechts een beperkte voorspeller van het uiteindelijke resultaat over 2021.
In bijgaande tabel geven we u een overzicht. Voor de verdieping verwijzen we u naar het desbetreffende programma zelf.

Samenvatting afwijkingen: aantal prestaties per programma